*’Milioina’ ala ‘milioi bana’?

Ttipi-Ttapa 2022ko mai. 28a, 07:00

Zenbaki banatzaileak ekarri ditugu aldi honetan Euskararen Txokora. Zenbatzaile kardinalei -na atzizkia erantsiz lortzen dira banatzaile edo distributiboak (eta zenbana? galderari erantzuten diote): bana, bina, bosna (borzna), hamarna, hamabosna (hamaborzna), ehuna, ehun eta seina, berrehun eta hamaseina, mila bana, launa mila, bosna milioi... (*batna, *bostna, *bortzna, *milana, *lau milana, *bost miliona...).

  • Milioi bana (*miloina) egokitu zaie loterian.
  • Bosna mila (*bost milana) euroko bermea ordainduta atera ziren kalera.

Iparraldeko tradizioan, zenbakia bokalez bukatzen denean -na gabe -ra erabiltzen da: bira (baina hiruna, launa), seira, zazpira, zortzira, bederatzira... Eta Euskaltzaindiak ez du erabilera hori gaitzesten.

Arestiko adibideetan ikus daitekeenez, mila eta milioi zenbatzaileek ezin dute itsatsirik eraman -na banatzailea, eta bana ezartzen zaie ondoan: mila bana, bina mila... 

Ez zaio hori gertatzen ehun zenbatzaileari: ehuna (‘bakoitzari ehun’) da erabiltzekoa, eta eredu berari jarraitzen diote ehun osagaia duten gainerako zenbatzaileek ere: berrehuna, bostehuna..., bostehuna mila...

Gainerakoan, banak singularreko komunztadura du:

  • Liburu bana erosi dugu (*ditugu).

Hortik goitikoek pluralean egiten dute komunztadura:

  • Launa kilo gatz eman dizkigute.
  • Bosna ontza urre hartu zituzten.

Banatzaileek aurrekaria plurala behar dute:

  • *Nik liburu bana erosi dut > Guk liburu bana erosi dugu.
  • *Auto banatan etorri da > Auto banatan etorri dira.

Ez dira egokiak era honetako esaldiak ere, ez direlako banatzaileak:

  • *Disko eta liburu bana erosi ditu Mikelek / *Disko eta liburu bana erosi du Mikelek > Disko bat eta liburu bat erosi ditu Mikelek.

*Oharra: Izartxoa dutenak ez dira zuzenak.

Publizitatea eta erakundeen dirulaguntzak ez dira nahikoa TTIPI-TTAPAren eta ERRAN.EUSen etorkizuna bermatzeko, eta zu bezalako irakurleen babesa behar dugu aitzinera egiteko.


Egin TTIPI-TTAPAren lagun