*'Arratsaldeko hiruak/lauak dira' edo 'arratsaldeko hirurak/laurak dira'?

Ttipi-Ttapa 2020ko ira. 20a, 13:00

Bi kontu hiru eta lau zenbakien inguruan.  

Bi kontu hiru eta lau zenbakien inguruan.  

Izenak direnean, hau da, zenbakiak adierazteko erabiltzen direnean, bokalez akitzen den bertze edozein izen bezala deklinatzen dira hiru eta lau hitzak:

  • SINGULARRA: Biaren eta lauaren artean hirua sartu behar da.
  •  PLURALA: Gure alabak arras ongi marrazten ditu hiruak, lauak eta zazpiak, baina gainerako zenbakiak ez.
  •  MUGAGABEA: Zein hiruren/lauren azpian egin behar dut marra?

Baina batzuetan, ez dute izen-funtzioa, izenordainarena baizik. Adibidez: Uztailaren lauan (edo hiruan) jaio zen (‘laugarren egunean’ = ‘lauan’). Mireia lauretan (hiruretan) etorriko da (‘lau orenetan’ = ‘lauretan’). Halakoetan, -r- gehituta deklinatu behar dira pluralean.

  • *Arratsaldeko hiruak/lauak dira > Arratsaldeko hirurak/laurak dira.
  • *Lau aldiz egon naiz Anderrekin, eta lauetan ukatu dit kontu hori > Lau aldiz egon naiz Anderrekin, eta lauretan ukatu dit kontu hori.

Oharrak: -r- gehitze hori hiru eta lau zenbakiei bakarrik dagokie, eta ez hamahiru/hamalau, hogeita hiru / hogeita lau eta kidekoei. Bertzetik, lau zenbakia bokalez akitutako hitzak bezala deklinatzen da, eta beraz, -e gabe doa singularreko kasu hauetan: lauan, lautik, laura (*lauean, *lauetik, *lauera…).

  • *Urriaren lauean bukatuko da izena emateko epea > Urriaren lauan bukatuko da izena emateko epea.

*Izartxoa dutenak ez dira zuzenak.

Publizitatea eta erakundeen dirulaguntzak ez dira nahikoa TTIPI-TTAPAren eta ERRAN.EUSen etorkizuna bermatzeko, eta zu bezalako irakurleen babesa behar dugu aitzinera egiteko.


Egin TTIPI-TTAPAren lagun