Urdazubiko Alkerdi auzoko harrobiak 2016an utzi zion jarduteari, bertako eremuko lur azpian «leize eta galeria sare konplexua aurkitu baitzen, Nafarroako historiaurreko arkeologia altxor preziatuenetako bat».
3.000 metro baino gehiagoko galeria horietan grabatu aunitz eta 23.000 urte inguruko margoak aurkitu dituzte, «Nafarroan orain arte ezagutzen diren labar-artearen aztarna bakarrak». Eremu arkeologikoa Kultura-Intereseko Ondasuna deklaratu zuen Nafarroako Gobernuak 2016an, «ondare arkeologikoari eragin zezakeen edozein jarduera ordutik aurrera debekatuz».
Harrobiaren proiektua mahai gainean berriz ere
Aurten, Nafarroako Garapen Ekonomikorako Departamentuak harrobiaren leheneratze proiektua aurkeztu du. Plataformak salatu duenez, «egiatan bilatzen dena ia eremu osoa beste hondeaketen lur eta harri zabortegi bihurtzea da. Betelanak sei urtez luzatuko lirateke eta 50.000 metro kubo erauzte-materialaz bete ondoren, lur-begetalaz eta landareez estaltzea aurreikusten dute». Aldi berean, «arduragabekeriatzat» dute Kultura Departamentuaren jarraibide teknikoak «hain modu nabarmen eta arriskutsuan ukatzen dituen proiektu baten argitaratzea».
Bertzalde, «erauzte lanik gabeko urte batzuen ondotik, baltsa naturalizatu egin da zabortegiak lurperatuko lukeen sahatsez eta haltzez inguraturik. Hezeguneak, hau bezala jatorri artifizialekoa izanik ere, gehienetan bioaniztasunaren kontserbaziorako leku pribilegiatu izaten dira» eta «balio ekologiko handia dute».
Horregatik, SOS Alkerdi elkarteak «Garapen Ekonomikoaren Departamentuari exijitzen diogu argitaratu duen «leheneratze» proiektua berehala bazter dezan eta Kultura eta Ingurumen departamentuekin koordina dadin Kultur-Intereseko Ondasunaren babesa ziurtatzeko eta haren inguruari behar duen garrantzia eman diezaiola herritar guztion gozamenerako».