Urtero Nafarroako Estatistika Erakundeak herritarren artean egiten duen inkestan oinarrituz ateratako ondorioak dira txostenean bildutakoak. 2018an, zehazki, euskararen ezagutzaren eta erabileraren inguruan egin zuten eta ordukoak dira datuak. Horren arabera, Nafarroa osoan, Baztan-Bidasoa eta Larraun-Leitzaldea –tartean, Arano, Areso, Goizueta eta Leitza– dira euskaldunen ehunekorik altuena dutenak. Bi eskualde horietan %80 euskaldunak dira, %6,8 euskaraz zerbait jakin bai baina ongi mintzatzen ez direnak (euskaldun hartzaileak) eta %13,2 erdaldunak. Zehazki, Euskarabideak egindako txostenean ageri denez, Baztan-Bidasoa eta Larraun-Leitzaldean 20.623 euskaldun eta 1.765 euskaldun hartzaile daude.
Euskararen gaitasunaren bilakaera Nafarroan
| Euskaldunak (%) | Euskaldun hartzaileak (%) | Erdaldunak (%) | |
| 1991 | 9,5 | 4,6 | 85,9 |
| 2016 | 12,9 | 10,3 | 76,8 |
| 2018 | 14,1 | 8 | 77,9 |
Txostenean ageri denez, gazteen artean izan da euskararen ezagutzan gorakadarik handiena eta 16 eta 24 urteko gazteen %24,5 euskalduna da. 25 eta 34 urtekoetan %21,8 euskalduna da, 35 eta 49 urte artekoetan %14,1; 50 eta 64 urtekoen artean %10,9 eta 85 urtetik goitikoetan %8,4.
Euskararen erabilera dagokionez, Nafarroako herritarren %11,8k neurri batean edo bertzean erabiltzen du euskara eta portzentajea %13,9koa da 16 eta 24 urteko gazteen artean. 1991an euskaraz erdaraz bezala edo gehiago aritzen zirenak %5,9 ziren eta 2018an %6ra igo da portzentajea. Orduan %3,2 ziren euskaraz erdaraz baino guttiago aritzen zirenak eta 2018an, berriz, %5,8. Eremu euskaldunean %48,2 dira euskaraz erdaraz bezala edo gehiago aritzen direnak eta %11,4 euskaraz erdaraz baino guttiago aritzen direnak.
Gisa berean, euskara soilik lehen hizkuntza izan dutenen artean, 2018koa da baliorik apalena: 1991n %8,1ek zuen euskara hutsa lehen hizkuntza eta 2018an %5,8k. Aldiz, gaztelaniarekin batera euskara lehen hizkuntza dutenen kopuruak goiti egin du: 1991n %2,1 ziren eta 2018an %3,3. Hizkuntzen eremuaren arabera, eremu euskaldunean %42,2k du euskara hutsa lehen hizkuntza eta %11,2k euskara eta gaztelania ditu lehen hizkuntzak.
Etxean gehien mintzaen diren hizkuntzei erreparatuz, Nafarroan euskara soilik erabiltzen dutenen kopurua %4,2koa da.
Txostenean euskarazko hedabideen kontsumoa ere neurtu dute eta 16 urtetik goitiko euskaldunen %43,1ek aitzineko astean prentsa idatzia irakurri izana onartu du eta %39,2k euskarri digitalean. %74,3k irratia edo podcastak aditu ditu edo euskarazko telebista ikusi du.
Gune soziolingusitikoen osaera
Udalerriak gune soziolingustikoen arabera banatuak ageri dira txostenean, hau da, biztanleria euskaldunaren ehunekoaren arabera.
- 1. gune soziolinguistikoa, euskaldunen ehunekoa % 20 baino gutxiago duten udalerriek osatua.
- 2. gune soziolinguistikoa, euskaldunen ehunekoa % 20 eta % 49 bitartean duten udalerriek osatua.
- 3. gune soziolinguistikoa, euskaldunen ehunekoa % 50 eta % 79 bitartean duten udalerriek osatua.
- 4. gune soziolinguistikoa, euskaldunen ehunekoa % 80 eta hortik goiti duten udalerriek osatua.
Udalerri bakoitzak guneak sortzeko erreferentzia balioa du ondoan, 2011ko zentsuan oinarrituta.
| Udalerria | Guneak sortzeko erreferentzia balioa (%) | Gune soziolingustikoa |
| Arano | 81,5 | 4 |
| Arantza | 96,2 | 4 |
| Areso | 91,9 | 4 |
| Baztan | 74,9 | 3 |
| Beintza-Labaien | 90 | 4 |
| Bera | 62,6 | 3 |
| Bertizarana | 72,6 | 3 |
| Donamaria | 90 | 4 |
| Doneztebe | 67,5 | 3 |
| Elgorriaga | 81,9 | 4 |
| Eratsun | 92,8 | 4 |
| Etxalar | 75,2 | 3 |
| Ezkurra | 87,6 | 4 |
| Goizueta | 92,1 | 4 |
| Igantzi | 90,9 | 4 |
| Ituren | 89,5 | 4 |
| Oiz | 80,5 | 4 |
| Saldias | 88,6 | 4 |
| Sunbilla | 89 | 4 |
| Urdazubi | 80,2 | 4 |
| Urroz | 96,2 | 4 |
| Zubieta | 95,2 | 4 |
| Zugarramurdi | 92,1 | 4 |