«Okinarena oso lan lotua da, baina ez da beste lanak baino gogorragoa»

Gurasoei lekukoa hartuz, azken 32 urteotan Juan Belaunzaran eta Carmen Onsalo aresoa­rrek egindako ogia dastatu dute Areso eta inguruko etxeetan. Gaur egun gutxik bezala, ogi berezia eskaini izan diete bezeroei­, prozesu guztia eskuz eginez eta ogiak egurrezko labean errez. Orain, ordea, erretiroa hartzea erabaki dute eta horrekin batera okindegia itxita gelditu da. «Oso lan lotua» dela aitortu arren, «pena» hartu dutela adierazi digute, batez ere, Carmenek, gurasoekin okindegian ibili izan baita txikitatik.

Noiztik egon da Areso­ko okindegia zabalik?

1940. urtean Esteban Onsalo eta Joakina Eraso nire gurasoek ireki zuten okindegia eta be­raiek­ utzitakoan nire sena­rrak eta nik erreleboa hartu genuen. Duela 32 urte hartu genuen beraiek utzitako lana. Joan den uztailaren 31n itxi­ genuen, ongi merezi­tako erretiroa hartzeko garaia iritsi zaigulako. 

Zein ezaugarri zituen zuen ogiak?

Prozesu guztia eskuz egiten genuen eta egu­rrezko labean erretzen genituen ogiak. Egu­rrezko labean erretzeak bestela baino lan handiagoa eskatzen du. Azken finean, egurra pres­tatu beharra dago, eta horrek egunero lana au­rretik prest izatea es­ka­tzen du. Gaur egun, uste dugu ez direla egu­rrezko labearekin lan egiten duten asko geldituko. Gero emai­tzean, faktore askok eragiten du, eskuz egiten den prozesu bat da eta beti berdin ateratzea oso zaila da, baina batez ere eguraldiak horretan zeresan asko dauka. Baina gauza gehienetan bezala, osagai onak izatea oso garran­tzitsua da. 

Non banatzen zenuten ogia?

Hasiera batean Gorriti, Leitza eta Areson sal­tzen zen, eta azken urteetan, Leitza eta Areson bakarrik banatzen genuen. Hala ere, esan beharra dugu Gipuzkoatik ere jende asko etor­tzen zela ogia erostera. Astetartez bi errealdi egiten genituen eta asteburuetan, be­rriz, hiru erreal­di. 

Zaila izan da negozioa aurrera ateratzea?

Dena eginda zegoen eta azken finean, gurasoek utzitakoari eutsi besterik ez diogu egin. Egia esateko, hasi ginenetik garaiak asko aldatu dira eta ez da lan erraza izan. Baina 32 urtez lan egin badugu, ogiak ha­rrera ona izan duela esan beharko dugu. Gaur egun, edozein tokitan eros daiteke ogia, baina zorionez, guk ez dugu gorabehera handiegirik nabaritu. Ez dugu ahaztu behar ogia oinarrizko elikagaia dugula.  

Nolakoa izaten zen zuen egunerokoa?

Lanean goizean 03:00­etan hasten ginen. Au­rreneko gauza labea piztea izaten zen eta masa egiten hasten ginen. Masa eskuz lantzen genuen eta landutakoa ha­rrotzen uzten genuen. Bitartean labea garbi­tzen genuen eta masa prest zegoenean labera sartu. Ogia labean erre bitartean, hurrengo erreal­dia prestatzen genuen. Ogia erreta zegoenean, labetik atera eta hurrengo errealdiarekin lanean jarraitzen genuen. Oso lana lotua zen. Goizetan okindegian lan egiten genuen eta arra­tsal­de­tan­ hurrengo egunean behar ziren gauzak pres­tatu behar izaten genituen. 

Orain itxi egin duzue. Ez da erreleborik agertu?

Erretiroa hartzeko itxi dugu. Okinarena ez da bes­te lanak baino gogorragoa, urtean jaiegun gu­txi ditugula eta lan egiteko ordutegi txarra duela, besterik ez. Baina oso lan lotua da, eta gaur egungo okindegiak bes­tela lan egiten dutenez, inork ez du ho­rrelako lanik egin nahi. Itxi­takoan pena handia hartu dugu, batez ere nik, txikitatik ezagutu du­da­lako, nire gurasoekin beti hemen lan egin baitut. 

Itxi ondotik, zertan aldatu zaizue bizimodua?

Batez ere goizeko ordu horietan jaiki behar ez izateak lo egiteko ohitura aldatu digu, eta ho­rren ondorioz, egunean zehar gauzak egiteko denbora gehiago dugu.