Santa Kruz apezak agindutako fusilamenduei buruz ariko dira ortzirale arratsaldean Beralandetan eta larunbat goizean bisita gidatua eginen dute
Otsaileko azken asteburuan, Endarlatsak historian zehar izan duen garrantziaz aritzeko jardunaldiak antolatu dituzte Berako Udalak eta Berako Kultur Batzordeak. . Hilaren 24an, ortziralean 18:30ean Endarlatsako fusilamenduak. Santa Cruz apaiza solasaldia eskainiko dute Beralandetan Jesus Arratek eta Aurelio Gutierrezek gaztelaniaz eta hilaren 25ean bisita gidatua eginen da Aurelio Gutierrezekin. Oinez joateko larunbat goizeko 9etan geldituko dira Herriko Etxeko Plazan eta autoz joaten direnak 10:30ean Endarlatsan bertan. Hau ere gaztelaniaz eginen dute.
Bigarren Karlistadan, 1873ko ekainaren 4an, Santa Kruz apezaren aginduz 28 karabinero fusilatu zituzten eta bertze 7 borrokan hil ziren Endarlatsan eta horiek gogoratuz, Basilio Lacort Larralde errepublikazale beratarraren ekimenez monumentu bat eraiki zen eta 1907. urtean inauguratu zuten. Monumentua ondare kultural izendatu dezala eskatu dio Udalak Principe de Vianari, dituen akats batzuk zuzenduz. Hemendik sortu zen Endarlatsan izan ziren gertakari haiei buruzko jardunadi batzuk antolatzearen asmoa.
